©VILT / Jerom Rozendaal
Bij de lockdown in maart raakte Drieghe Azalea nauwelijks in paniek. De planten konden in de koelcel terecht om de bloei te remmen en de particulierenverkoop werd razendsnel opgeschaald. Al met al betekent het coronajaar een goed jaar. De telers zien de toekomst rooskleurig in en ook de azaleamarkt zit in de lift.
Kun je voor een cursus crisismanagement in de sierteelt bij Ellen Mallems en Jeroen Drieghe van Drieghe Azalea terecht? Zelf vindt het echtpaar van niet. “Wij hebben gedaan wat logisch is. We zouden het zo opnieuw doen. Het grote geluk was dat in maart al een groot deel van onze productie verkocht was”, vertelt Jeroen Drieghe.
Net zoals bij veel bloementelers, sloeg corona in als een bom. “Onmiddellijk na de lockdown tastten we volledig in het duister. Het was natuurlijk nog nooit gebeurd en we wisten niet wat we moesten doen”, vertelt Jeroen, die het bedrijf in 2008 overnam van zijn vader. Na een week, toen het stof was neergedaald, schoot de teler in actie. Doordat met het sluiten van de winkels en de grenzen de afzet stil viel, besloot hij de bloei van de azalea’s te remmen.
In maart, bij de start van de lockdown, was de frigo gevuld met groene containers waar de azaleaplanten zes weken verbleven
Remmen bloeiproces
Het remmen van de bloei is een gangbare zaak. Sterker nog, het is onderdeel van het verdienmodel van azaleatelers. Door planten in de koelcel te steken, worden ze in een winterslaap gesust. De omgekeerde strategie is om azalea’s uit hun natuurlijk winterslaap te wekken door kunstmatige verwarming en verlichting. De laatste strategie heet forcerie. Met beide methodes en door met vroege en late soorten azalea’s te werken, heeft men van augustus tot mei bloeiende planten.
“Planten kunnen tot twee maanden in de koelcel verblijven”, vertelt Jeroen die daarom ook niet in paniek raakte. “Wij liepen alleen risico met de azalea’s die juist in bloei kwamen. Als ze bloei tonen, moeten ze binnen twee weken verkocht worden, anders kunnen ze de container in.” Voor dit acute bedrijfsprobleem kwam Ellen met een oplossing. “Wij hebben een paar versnellingen hoger geschakeld met de particuliere verkoop in combinatie met thuislevering”, vertelt ze.
Ellen is verantwoordelijk voor particulierenverkoop en deed tijdens de eerste lockdown leveringen aan huis
Explosie particuliere verkoop
Ellen had twee jaar eerder al een website voor het bedrijf gemaakt, waardoor de omschakeling naar online particuliere verkoop soepel verliep. “Ik ben veel reclame gaan maken op Facebook om nieuwe klanten te bereiken. Facebook was een deel van mijn leven geworden. Berichten werden massaal gedeeld en zo werd ons online verkoopkanaal ook steeds gekender. Ook het filmpje van ons op PlattelandsTv heeft bijgedragen aan een grotere naamsbekendheid.”
Ellen heeft in de maanden maart en april ruim 300 adressen aangedaan in Oost-Vlaanderen. “Er was enorm veel solidariteit onder de mensen, men wilde elkaar met een bloemetje een hart onder de riem steken. Ik ben veel bloemen uit naam van een ander gaan bezorgen bij mensen. Ook bedrijven namen tijdens de lockdown veel bloemen af om hun personeel te bedanken.”
Vooral Ellen kijkt achteraf met genoegdoening terug op die drukke tijd. “Het was een zeer hectische periode. Verkoop in de korte keten en thuisbezorging vergt zeer veel tijd en voorbereiding, maar het was erg leuk om te doen.” Voor de verandering waren de rollen op het bedrijf eens omgedraaid: terwijl Ellen de baan op was om bloemen te bezorgen, zat Jeroen thuis bij de kinderen. “Eenmaal de planten in de frigo staan, was er niet veel werk meer te doen”, verklaart hij.
Jeroen nam in 2008 het bedrijf van vader Marc over. Marc is nog dagelijks op het bedrijf te vinden voor ondersteuning
Corona als omslagpunt
In december 2020 hervat het telersleven langzaamaan het normale ritme. De verkoop aan particulieren (wegens corona nu op bestelling) staat weer op een laag pitje, alhoewel het volume zeker hoger is dan voor de pandemie. Voor sommige klanten is het een drempel om een bestelling te plaatsen of een afspraak te maken. Maar over enkele maanden, als de coronamaatregelen weer teruggeschroefd worden, wil Ellen de maandelijkse thuisverkoop weer opstarten.
Ondanks - of misschien wel dankzij - de coronacrisis kijkt het echtpaar tevreden terug op het seizoen 2019-2020. Zes weken na de lockdown kwam de handel weer op gang en twee weken nadien waren alle planten uit de frigo verkocht. “Al met al hebben we het jaar goed afgesloten, vergelijkbaar met vorig jaar”, vertelt Jeroen.
Corona betekent misschien wel een omslagpunt voor de azalea volgens het echtpaar. “De plant had vooral in België een wat oubollig karakter, maar corona heeft de interesse weer aangewakkerd”, aldus Ellen. “Ik kreeg foto’s van klanten die helemaal gefascineerd waren dat de knoppen open gingen. Mensen hadden door corona tijd om te genieten van planten, iets wat ze in normale leven nauwelijks hadden.”
De folieserre werd drie jaar geleden gezet. Hierin staan de planten voor volgend seizoen 2021-2022
Comeback azalea
Volgens Jeroen kondigde het herstel van de azaleamarkt zich vorig jaar al aan. Ooit was de regio rondom Gent het epicentrum van een bloeiende azalea azaleateelt in Europa. Eigenlijk is het dat nog steeds, alleen is de verkoop van azaleaplanten enorm ingezakt. De Europese markt was in de jaren 1980 nog goed voor 90 miljoen planten en meer dan de helft kwam uit Gent en omstreken. De Europese productie wordt nu geschat op 25 tot 30 miljoen en Oost-Vlaanderen is hofleverancier. Volgens officiële cijfers is het aantal azaleatelers in België afgenomen van 481 in 1980 tot 133 in 2010 en 74 in 2018.
Doordat Drieghe Azalea niet met externe arbeiders werkt, heeft het bedrijf lagere kosten waardoor men het hoofd ook in crisistijd boven water heeft kunnen houden, aldus Jeroen. Ook hij merkt dat steeds meer azaleatelers ermee stoppen of overschakelen op een andere teelt. “Alleen al in 2020 is er hierdoor 10 procent minder productie dan in 2019”, zegt hij. Door de sterke terugval in het aanbod, is de sector plotseling in een vraagmarkt terecht gekomen en worden er betere prijzen betaald. Ook onderzoeksinstelling ILVO constateerde eerder dat de crisis in de azaleateelt achter de rug lijkt.
Linde de Lo
Het echtpaar ziet de toekomst rooskleurig in. Niet voor niets werd er drie jaar geleden geïnvesteerd in een folieserre ter grootte van 8000 m², waar nu de productieplanten voor volgend seizoen staan. “In de foliekas is er een betere beluchting waardoor de plantjes sterker groeien. Voordien stonden de plantjes op dezelfde plaats in de buitenlucht, maar bij nachtvorst moesten we ze naar binnen halen. Dat was niet praktisch”, vertelt Jeroen. Alhoewel het een koude teelt betreft, kunnen de kamerplanten geen vorst verdragen.
Jeroen en Ellen hebben een dertigtal azaleasoorten onder 2,5 hectare glas staan, waardoor zij de bloeiperiode goed kunnen spreiden. Een populaire cultivar is Linde de Lo, vernoemd naar hun dochter. De plant, die tijdens de kerst bloeit (wanneer ook Linde haar verjaardag viert), is het product van de veredelingshobby van vader Marc en Jeroen. “Twintig procent van onze azalea’s bestaat uit eigen soorten die ook door andere telers worden geteeld”, zegt Jeroen.
Stekjes onder folie, waardoor de warmte beter vastgehouden wordt, beginnen al wortel te schieten.
Recyclage van spuistromen
De volgende grote stap van het bedrijf is de installatie van een waterrecyclagesteem, een verbouwing die voorzien is voor volgend jaar. “Hier worden de reststoffen gefilterd waardoor we het water kunnen hergebruiken en de afvalstoffen op een duurzame manier kunnen verwijderen”, legt Jeroen uit. Op dit moment worden de spuistromen nog over akkerbouwland uitgereden, wat bij wet is toegestaan. “Maar mogelijk is het over zes jaar niet meer toegelaten”, zegt de teler die dat moment wil voor zijn.
Jeroen en Ellen zien de toekomst rooskleurig in
Tijdens ons bezoek is het eerste compartiment van de serre gevuld met stekgoed. Na het stekken gaan de plantjes onder folie waardoor ze warmte en vocht beter kunnen vasthouden en sneller wortels kunnen schieten. Jeroen vertelt dat hij elk jaar nagenoeg hetzelfde teeltprogramma hanteert en dezelfde soorten in dezelfde volumes groot brengt. “Klanten weten ons voor deze producten te vinden.”
De enige nasleep van corona die Drieghe Azalea tot op heden ervaart, is het uitblijven van vroegtijdige contracten. “Sommige handelaars legden een jaar op voorhand voor een bepaalde periode een bepaalde partij vast. Uit angst voor corona zijn deze bestellingen uitgebleven.” De teler gaat er desalniettemin van uit dat zijn planten ook volgend jaar de weg naar de consument vinden. “Wat kan er erger zijn dan die eerste lockdown?”, vraagt hij zich af.
